Để chủ động phòng chống dịch bệnh Marburg không để lan truyền vào Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương mới ký văn bản gửi Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành phố trên cả nước và các Viện Vệ sinh dịch tễ/ Viện Pasteur về việc tăng cường giám sát phòng chống dịch bệnh Marburg.
Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố quan tâm chỉ đạo và các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur phải tăng cường giám sát chặt chẽ người nhập cảnh, tại cộng đồng và cơ sở y tế để phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh để điều tra dịch tễ (lưu ý những người nhập cảnh từ các quốc gia có dịch khu vực châu Phi trong vòng 21 ngày).
Các đơn vị chuyên môn/chức năng phối hợp với các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur lấy mẫu để xét nghiệm chẩn đoán; quản lý ca bệnh (nếu có) và xử lý không để bệnh lây lan ra cộng đồng.
Nhân viên y tế và người tiếp xúc với các trường hợp nghi ngờ/mắc bệnh phải thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng hộ cá nhân không để lây nhiễm cho nhân viên y tế cũng như lây lan trong cộng đồng;
Các đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch đáp ứng theo các tình huống để sẵn sàng đáp ứng trong trường hợp dịch bệnh xảy ra tại địa phương, không để bị động; sẵn sàng thuốc, trang thiết bị, nhân lực, kinh phí để triển khai các biện pháp thu dung, điều trị, phòng chống dịch
Các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur cần hướng dẫn, tập huấn, hỗ trợ địa phương về giám sát và các biện pháp phòng chống, lấy mẫu, vận chuyển mẫu bệnh phẩm an toàn; tiếp nhận mẫu bệnh phẩm để chẩn đoán xác định bệnh Marburg từ các địa phương; Tiếp tục tăng cường năng lực xét nghiệm, chẩn đoán xác định bệnh Marburg; Rà soát, củng cố đội phản ứng nhanh tại đơn vị, sẵn sàng đáp ứng khi ghi nhận trường hợp nghi ngờ, mắc tại các địa phương (nếu có).
Vậy bệnh Marburg là gì?
Bệnh Marburg là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Marburg gây ra. Bệnh có thể lây truyền từ động vật (dơi, động vật linh trưởng) sang người, lây từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết cơ thể (nước tiểu, mồ hôi, nước bọt, chất nôn, sữa mẹ, tinh dịch...) hoặc với môi trường/vật dụng bị ô nhiễm bởi dịch tiết của người mắc/chết do vi rút Marburg.
Đây là một bệnh gây xuất huyết hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, có khả năng lây truyền và tỷ lệ tử vong cao (từ 50% đến 88%). Bệnh được phân loại thuộc nhóm A trong luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm của nước ta.
Đường lây truyền của virus Marburg
Marburg lây truyền từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp (qua da hoặc niêm mạc bị rách) với máu, dịch tiết, cơ quan hoặc các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh và với các bề mặt và vật liệu bị nhiễm các chất dịch này.
Nhân viên y tế bị nhiễm bệnh trong khi điều trị cho bệnh nhân hoặc trong các nghi lễ chôn cất có tiếp xúc trực tiếp với thi thể của người quá cố bị nhiễm cũng có thể góp phần vào việc lây truyền bệnh Marburg.
Dấu hiệu của bệnh Marburg
Bệnh do virus Marburg gây ra bắt đầu đột ngột với sốt cao, nhức đầu dữ dội và khó chịu nghiêm trọng.
Tiêu chảy nặng, đau bụng và chuột rút, buồn nôn và nôn có thể bắt đầu vào ngày thứ ba.
Từ năm đến bảy ngày tiếp theo sẽ có các biểu hiện xuất huyết nghiêm trọng và các trường hợp tử vong thường có một số dạng chảy máu, thường là từ nhiều vùng.
Trong những trường hợp gây tử vong, tử vong thường xảy ra nhất trong khoảng từ tám đến chín ngày sau khi khởi phát triệu chứng, thường xảy ra trước khi mất máu nghiêm trọng và sốc.
Thời gian ủ bệnh sẽ từ 2 cho đến 21 ngày.
Làm sao để phân biệt được bệnh Marburg?
Trong giai đoạn đầu của bệnh Marburg rất khó phân biệt do các triệu chứng lâm sàng giống nhau như các bệnh sốt xuất huyết do virus khác như bệnh do virus Ebola, cũng như bệnh sốt rét, sốt thương hàn, bệnh leptospirosis, nhiễm trùng do rickettsia và bệnh dịch hạch.
Để có thể xác nhận là bệnh Marburg sẽ xét nghiệm bằng nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như xét nghiệm miễn dịch hấp thụ liên kết với enzyme nhằm phát hiện kháng thể (ELISA), xét nghiệm phát hiện bắt giữ kháng nguyên, xét nghiệm trung hòa huyết thanh, xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR), kính hiển vi điện tử và virus phân lập bằng nuôi cấy tế bào.
Phương pháp phòng ngừa virus Marburg
Bệnh do virus Marburg gây ra hiện nay vẫn chưa có vaccine, để có thể ngăn chặn và phòng ngừa virus Marburg mỗi người cần có những biện pháp an toàn cụ thể như sau:
Cách ly, hạn chế tiếp xúc với người nghi nhiễm/ bị nhiễm virus. Trang bị các thiết bị bảo hộ như áo choàng, găng tay, khẩu trang, kính mắt,… trước khi tiếp xúc với người nghi nhiễm/ bị nhiễm virus
Sử dụng thiết bị y tế 1 lần như kim tiêm.
Khử trùng kỹ càng những thiết bị dùng lại sau khi có tiếp xúc với dịch cơ thể nhiễm virus Marburg.
Cần phòng ngừa với cả người thân của người bệnh. Tránh các con vật có nguy cơ tiềm ẩn chứa virus hư dơi ăn quả, động vật linh trưởng, lợn nhà,..
Rửa tay thường xuyên sau khi chăm sóc người bệnh
Ngăn chặn ổ dịch bằng việc chôn cất nhanh chóng, an toàn người đã khuất; theo dõi những người có nguy cơ cao lây nhiễm trong 21 ngày.
Ăn chín, uống sôi, không ăn thịt sống hoặc tái.
Phòng ngừa Marburg trong quan hệ tình dục: WHO khuyến cáo nam giới sau khi khỏi bệnh nên quan hệ tình dục sau hơn 12 tháng kể từ khi bắt đầu có triệu chứng bệnh hoặc cho đến khi có 2 lần xét nghiệm tinh dịch âm tính với virus Marburg.
Tuyên truyền, giáo dục cộng đồng các thông tin cơ bản về nhận biết, phòng ngừa và cách xử lý khi bị nhiễm virus.
Huyền Trân
