Trong tiếng Anh có đến ba từ để nói về cháo. “Porridge” là từ để chỉ cháo trắng đặc được nấu từ gạo hoặc yến mạch gần giống như cháo trắng mà chúng ta hay dùng để ăn chung với hột vịt muối. Các nước phương Tây cũng ăn porridge nấu rất đặc vào buổi sáng cho thêm tí muối tiêu với trứng tráng hoặc xúc xích nhỏ. Còn cháo hoa (cháo nấu với ít gạo và nhiều nước để hạt gạo nở ra như hoa) và thường nấu chung với thịt thì được gọi là “congee” hoặc “rice soup”. Để nói về món cháo vịt, phải gọi là “duck meat congee” hoặc “duck meat rice soup” mới đúng.

Người Tiều ăn cháo gần như trong mọi bữa ăn. Buổi sáng của người Quảng Đông, sang thì điểm tâm với đủ thứ há cảo xíu mại, bình dân thì cũng tô hủ tíu mì hay cái bánh bao; còn buổi sàng của người Tiều thì ăn cháo loãng với cà na muối, hột vịt muối hoặc cải xá bấu muối thật mặn. Sang hơn tí thì người Tiều có thêm cặp dầu cha quảy là xong bữa ăn sáng. Buổi trưa và buổi chiều thì họ lại tô cháo loãng được múc ra húp thay canh. Ngay cả những quán bán đồ ăn người Tiều cũng luôn có nồi cháo trắng kế bên nồi cơm.

Hồi còn nhỏ, mỗi lần dẫn tôi đi ăn cơm Tiều, ba tôi luôn kêu thêm chén cháo trắng để húp với ít nước thịt kho còn lại. Khi tôi tỏ vẻ không hứng thú với việc húp chén cháo trắng nhạt thếch lõng bõng này, ba tôi hay bảo: “Hồi ba còn nhỏ, a dè a mà (ông nội bà nội) nghèo lắm, cả nhà bảy tám anh chị em, mỗi người chỉ có dách gủn pạc chúc (một chén cháo trắng) và pun che hàm tản (nửa cái trứng vịt muối) thôi.” Ba tôi chẳng bao giờ dạy cho tôi nói tiếng Quảng Đông một cách bài bản mà luôn có cách nói chuyện nửa Việt nửa Quảng như vậy, con cái hiểu thì hiểu không hiểu thì thôi. Vậy mà cuối cùng tôi cũng nói được tiếng Quảng.

Người Tiều không chỉ ăn cháo trắng mà còn có cả cháo lòng với đầy đủ tim gan cật ruột cũng gần giống như cháo lòng của người Việt; nhưng lòng xắt lát mỏng để bên ngoài chứ không nấu trong nồi như cháo lòng của người Việt, khi nào khách gọi thì mới trụng qua cháo rồi cho vào tô. Nước cháo được nấu bằng mực, nấm rơm và xương ống nên rất ngọt và thơm. Người Tiều ăn cháo lòng cũng thường thêm dầu cha quảy như người Việt nhưng không bỏ giá và ớt mà bỏ rất nhiều hành lá xắt nhỏ, tiêu xay, gừng tươi xắt sợi và một ít dầu mè. Cũng như ăn hủ tiếu mì, người Hoa ăn cháo thường nêm thêm giấm đỏ và nước tương chứ không nêm nước mắm.

Không chỉ có cháo lòng mà cháo cá, cháo mực, cháo thịt bằm hoặc cháo tôm viên khi ăn cũng nêm nếm như vậy: gừng tươi, dầu mè, tiêu, xì dầu và giấm. Cháo lòng kiểu người Tiều hồi đó tôi cũng có ăn một vài lần ở chợ Bàn Cờ quận 3 nhưng vì không hảo cháo lắm nên lâu rồi cũng không ăn lại.

(“Tản mạn cháo” trên Facebook Vien Huynh)

Nhà anh đầu bếp tuy không gốc Hoa nhưng cũng mê phim Hongkong, ngày xưa mỗi buổi sáng đều có nồi cháo Ngũ Cốc trong nhà, mọi người cùng ăn trước khi ra đồng.
Cháo kiểu thực dưỡng thường có gạo lứt, một ít đậu và thêm chút rong biển phổ tai hay mơ muối. Có nhiều biến thể khác nhau tùy vào khẩu vị mỗi người và tâm trạng khi yêu.

Phiên bản trong hình gồm có 3 ngũ cốc chính là gạo lứt, hạt kê và yến mạch, phụ họa thêm ít đậu xanh, hạt sen và tí nấm bào ngư, phổ tai làm ‘bột ngọt’. Nếu nấu từ cơm nguội thì cháo nấu tầm 1h đổ lại là có thể ăn được. Nhựa cháo đổ ra lai láng, béo ngậy dễ ăn, dễ mập. Tuy nhiên ai đang đau ốm chỉ cần gạo lứt, đậu đỏ, phổ tai nấu cháo là đủ, sẽ dễ tiêu hơn.

Người bình thường Việt Nam vốn không thích ăn lạt mồm lạt miệng thì đẩy thêm ít đồ kho chay, đặc biệt là trứng bắc thảo sẽ rất dễ ăn. Không nhất thiết gì phải bệnh mới húp cháo, hãy học theo người Hoa xưa. 

Nguồn: Bếp Thực Dưỡng