Theo các nhà phân tích nói rằng, việc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chấp nhận hoãn bỏ phiếu về cuộc đại tu tư pháp không đủ hạ nhiệt phong trào biểu tình.
Ngày 27/3, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ “để tạo cơ hội cho một cuộc đối thoại thực sự” bằng cách hoãn bỏ phiếu kế hoạch đại tu tư pháp đến sau kỳ nghỉ Lễ Quá hải của người Do Thái vào ngày 5-13/4.
Ông Netanyahu chia sẻ: “Tôi - với tư cách thủ tướng - sẽ dành thời gian cho (đối thoại)”.
Đồng thời, “sự đồng thuận rộng rãi” trong phiên họp Quốc hội mùa hè bắt đầu từ ngày 30/4 cũng được ông cam kết đạt được. Thế nhưng, các chuyên gia cho rằng ông Netanyahu có thể đang cố gắng làm giảm áp lực từ các cuộc biểu tình và đình công hàng loạt. Theo họ, phong trào biểu tình không thể chấm dứt hoàn toàn với sự nhượng bộ tạm thời của vị thủ tướng.
Ý định của ông Netanyahu
Ông Gideon Rahat, thành viên cao cấp tại Viện Dân chủ Israel và đang giảng dạy tại Đại học Do Thái ở Jerusalem, cho biết các cuộc biểu tình có thể kết thúc hoặc tiếp tục sau thông báo của thủ tướng, nhưng những người biểu tình vẫn “sẵn sàng” trở lại đường phố bất cứ lúc nào.
“Những người biểu tình hiện có thể (xuống đường) chỉ trong vài phút”, ông Rahat nói với CNN, lưu ý rằng đó không chỉ là một nhóm phản kháng mà hàng chục nhóm, trong đó một số người có thể tiếp tục biểu tình bất chấp lệnh hoãn.
Thiếu tướng Tamir Hayman, cựu lãnh đạo Tổng cục Tình báo và giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel (INSS), cho rằng việc hoãn bỏ phiếu cho đến sau kỳ nghỉ Lễ Quá hải sẽ không xoa dịu được người dân.
“Các cuộc biểu tình sẽ tiếp tục trừ khi ông Netanyahu công khai thừa nhận sai lầm khi tiến hành cải cách và khẳng định sẽ dừng lại”, ông Hayman nói với CNN.
Nhưng nếu trong thời gian tạm hoãn, ông Netanyahu đàm phán với các bên và có thể đưa ra dự luật ôn hòa hơn được phe đối lập chấp thuận, “có thể chúng ta sẽ thấy các cuộc biểu tình thuyên giảm”, ông Hayman nhận định.
Trong bài phát biểu hôm 27/3, để tỏ ý phản đối cải cách, Thủ tướng Netanyahu cũng lặp lại lời chỉ trích với một số quân nhân dự bị từ chối huấn luyện hoặc phục vụ trong quân đội. Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant đã bị ông đã sa thải vì phản đối kế hoạch này.
Thủ tướng tuyên bố: “Nhà nước Israel không thể tiếp tục với những người từ chối phục vụ trong quân đội. Sự khước từ là dấu chấm hết cho đất nước chúng ta".
Ông Hayman cho hay khi một số quân nhân bắt đầu chia thành các phe ủng hộ và chống lại cuộc đại tu tư pháp sẽ tạo ra các cuộc biểu tình có thể gây ra mối đe dọa an ninh. Dù điều đó hiện chưa xảy ra, nhưng “những khoảng cách, rạn nứt bên trong các đơn vị (IDF) ngày càng mở rộng và sâu sắc hơn” vì phong trào quần chúng.
Theo ông Rahat, trong số nhiều người đang phục vụ trong các đơn vị rất quan trọng có cả những quân nhân bị thủ tướng chỉ trích. Họ chủ yếu là những người tình nguyện phục vụ vì đất nước, do đó ông Netanyahu phải “lấy lại lòng tin” để đưa họ trở lại đúng vị trí.
Vấn đề gây chia rẽ
Một số căng thẳng dẫn đến 3 tháng bất ổn vừa qua dường như đã làm dịu bởi quyết định trì hoãn của ông Netanyahu. Song nó chưa giải quyết các vấn đề cơ bản gây chia rẽ đất nước.
Cây bút Ari Hawkins của tờ Politico cũng cho rằng trong thời gian tới, khi nhiều thành viên trong đảng cầm quyền công khai tuyên bố ông Netanyahu nên đình chỉ kế hoạch cải cách tư pháp. Do đó, xuất hiện rất nhiều vấn đề cần sửa chữa về hệ thống nội bộ và liên minh của vị Thủ tướng.
Từ trước đến nay, các đảng tôn giáo cực đoan vốn xem cải tổ nền tư pháp là chìa khóa nhằm thúc đẩy các dự án tôn giáo trong mọi tầng lớp xã hội Israel. Song, với tình hình hiện tại, ông Netanyahu cũng phải dựa vào sự ủng hộ của các đảng này. Bên cạnh đó, các đảng đối lập cũng cần thủ tướng Israel cần đàm phán.
Trong một tuyên bố, ông Yair Lapid - lãnh đạo đảng đối lập của Israel - cho biết đảng này sẵn sàng bắt đầu lại các cuộc đối thoại “nếu (kế hoạch cải cách) dừng lại hoàn toàn”.
Ông Lapid nhấn mạnh rằng: “Hôm qua, chúng tôi lo ngại khi nghe tin ông Netanyahu nói với những người thân cận sẽ không thực sự dừng lại mà chỉ cố gắng làm dịu tình hình. Nhưng nếu Thủ tướng Netanyahu cố gắng làm điều gì, hàng trăm nghìn người yêu nước, những người đang đối diện với ông, sẽ cam kết đấu tranh cho nền dân chủ”.
Thủy Tiên
