Seymour Hersh là ai? Cách người đọc mô tả hoặc vô tình đọc được về phóng viên điều tra này có khả năng phản ánh thực tế họ đang ủng hộ ai trong cuộc chiến ở Ukraine.

Xung đột Ukraine - Nga vẫn chưa chấm dứt. Bọt biển từ vụ rò rỉ đường ống Nord Stream trên mặt biển Baltic vào tháng 9-2022 - Ảnh: Reuters

Vào ngày 8-2, một đoạn thông tin với nội dung: "Tổng thống Mỹ Joe Biden đã chỉ đạo cho nổ 3 trong số 4 đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 và 2 hồi tháng 9-2022" được ông Hersh đăng bài viết trên blog cá nhân khiến cho cộng đồng mạng rất sốc khi tiếp nhận.

Tranh cãi về Seymour Hersh

Mặc dù những thông tin mà ông Hersh đưa ra chắc chắn chưa thể là bằng chứng nói Mỹ đứng sau vụ phá hoại Nord Stream. Song, câu chuyện này đã được Nga mang lên Liên Hiệp Quốc trong nỗ lực gây sức ép để tiến hành một cuộc điều tra độc lập về vụ việc.

Với những người theo dõi và ủng hộ ông Hersh đã lâu đều nhận thấy sự khác lạ quay quanh thông tin này. Bởi lẻ, là người nổi tiếng khi được trao giải Pulitzer, giải thưởng danh giá bậc nhất với một nhà báo ở Mỹ cũng như trên thế giới, được ghi nhận có những đóng góp thông tin bước đầu quan trọng trong vụ Watergate của tổng thống Mỹ Richard Nixon, và đưa tin về việc binh sĩ Mỹ ngược đãi tù nhân ở Iraq. Trong mắt họ, ông Hersh là một cây bút lừng danh và uy tín trong mảng điều tra nhưng với thông tin lần này các tờ báo lớn ở Mỹ đã cố tình ngó lơ.

Mặc khác, với nhóm người còn lại thì ông Hersh là một cây bút đầy tai tiếng. Snopes - website chuyên kiểm chứng tin giả thường xuyên đăng bài bác bỏ thông tin của nhà báo điều tra này. Hersh luôn là cái tên gây nên nhiều tranh cãi, luôn được nhắc đến là người "bị nhiều nhà báo chỉ trích vì quảng bá những tuyên bố theo thuyết âm mưu dựa trên các nguồn ẩn danh và suy đoán đáng ngờ".

Theo các suy đoán thông thường, nhóm ủng hộ ông Hersh nhiều khả năng là người Nga, người Trung Quốc, hoặc những người không thích chính sách của Mỹ. Nhóm phê phán ông là những người bài Nga hoặc ủng hộ chính sách của Mỹ. Đơn cử, trong bài viết chỉ trích ông Hersh nặng nề, tờ Business Insider (Mỹ) cho rằng nhà báo này đã "tặng một món quà cho (Tổng thống Nga) Putin".

Thuật toán và quan điểm chính trị

Nga khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine vào ngày 24-2-2022. Trong một năm đó, cuộc chiến trên mặt trận thông tin cũng khốc liệt không kém các diễn biến trên chiến trường. Câu chuyện mà ông Hersh nhắc tới đã và đang gây tranh cãi của 2 phe đối lập, phản ánh bức tranh thông tin trong thời đại số, nơi mà "điểm mù" do quan điểm chính trị chi phối càng bị sự phát triển của công nghệ tác động tiêu cực hơn.

Từ câu chuyện cái tên Seymour Hersh bị giới báo chí Mỹ đa số ngó lơ, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy trong kiểm định tin tức việc đánh giá động cơ hay "xét tư cách" của người phát ngôn là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc làm này cũng tùy thuộc nhiều vào việc người đọc đứng về phe nào, có quan điểm chính trị gì. Bất chấp mọi kiểm định, độc giả vẫn có thể tiếp cận các nguồn thông tin trái chiều nếu chịu khó tìm kiếm. Nhưng rào cản về quan điểm chính trị sẽ ngăn họ làm điều này.

Trong nghiên cứu về truyền thông, "Echo chamber effect" và "filter bubbles" được các chuyên gia thường dùng để nói về hiện tượng một người không thể tiếp cận sự thật toàn vẹn vì tiếp nhận thông tin trong môi trường khép kín.

"Echo chamber" được hiểu đơn giản là "tiếng vang trong buồng thông tin" khi một người chỉ tiếp xúc với các luồng quan điểm đồng thuận với bản thân. Trong khi đó, "filter bubbles" là "bong bóng lọc thông tin", đề cập tới cách một người bị các thuật toán "lọc" thụ động. Ví dụ như: bạn là một người thường xuyên đọc tin tiêu cực về Mỹ thì những nội dung tiêu cực tương tự sẽ thường xuyên xuất hiện trên mạng xã hội như TikTok hay YouTube thông qua việc gợi ý bởi thuật toán này

Theo một chiều hướng khác, độc đọc hiện nay chỉ có thể tự cởi mở với chính mình để tiếp thu thông tin đa chiều trong khi chưa có giải pháp hiệu quả nào để ngăn chặn tin giả,.

Thủy Tiên