Rời giảng đường, Hồ Văn Ngởi (tên thường gọi Hồ Tu Pông Ngởi), chàng trai người Pa Kô sinh năm 1992 ở bản A Môr, xã Lìa đã gác lại mọi dự định của riêng mình. Anh lặn lội khắp các bản làng rẻo cao huyện Hướng Hóa của Quảng Trị để tìm hiểu truyền thống văn hóa đồng bào Pa Kô, Vân Kiều và ghi lại bằng những thước phim nhằm giúp thế hệ trẻ dễ cảm nhận, yêu văn hóa truyền thống và chung tay gìn giữ …

Đảng viên trẻ tiên phong

Đam mê hội họa từ nhỏ, Ngởi khát vọng theo học đồ họa, song nhà 5 anh em quá nghèo, nên ước mơ ấy của chàng thanh niên dân tộc Pa Kô giàu khát khao và ý chí vươn lên phải tạm dừng. Anh vào trường trung cấp đào tạo ngành sư phạm của tỉnh. Ngồi trên ghế giảng đường, Ngởi lại bị cuốn hút bởi chiếc máy tính, và lúc ấy, đam mê đồ họa lại bùng cháy trong anh... Ra trường, Ngởi trở về bản làng của mình và mở một tiệm ảnh nho nhỏ phục vụ bà con dân bản. Rồi anh lang thang khắp chốn đại ngàn Trường Sơn ghi hình, làm phim ngắn về những nét văn hóa, cuộc sống của người dân tộc mình.

Hồ Tu Pông Ngởi đang thực hiện cảnh quay về môi trường ở Trường Sơn

Ngởi bảo, muốn đổi thay lối sống phải bắt đầu từ nhận thức, song để các bạn trẻ dễ tiếp cận được điều mình muốn truyền tải lại là một câu chuyện khác. Ngởi đã ra dọc bờ sông Sê Pôn dùng điện thoại quay lại cảnh bà con và trẻ em lấy nước sinh hoạt để tuyên truyền cho bà con về sống sạch. Ngởi xin bố mẹ được ít tiền, cộng thêm số tiền ít ỏi gom góp được để mua một chiếc máy tính rồi tập tành dựng clip. Đang lúc Ngởi tập tành dựng phim thì Tổ chức Y tế Hà Lan-Việt Nam (MCNV) triển khai dự án hỗ trợ đồng bào miền núi. Ngởi được ký hợp đồng làm cộng tác viên và được cho mượn máy tính, máy quay phim và tham gia khóa học dựng phim 3D. Từ đó Ngởi cho ra đời nhiều video sống động về sống sạch - xanh như Đôi dép cho em, Người khuyết tật với nước sạch, Phòng tránh giun móc ở trẻ… Mỗi tác phẩm hoàn tất, Ngởi lại đến các thôn bản ở xã Lìa để tổ chức chiếu cho bà con dân bản xem. Phim của Ngởi được bà con, nhất là lớp trẻ, đón nhận. Những thay đổi về lối sống dần được cải thiện. Già làng Ăm Mưa của bản A Mô, bảo:“Phim thằng Ngởi làm vừa hay lại vừa đúng, bà con mình nên học theo để tiến tới cuộc sống văn minh”.

Hồ Tu Pông Ngởi sưu tầm, học hỏi các điệu khèn truyền thống từ các lão nghệ nhân

Bí thư Đảng ủy xã Lìa Hồ Văn Dược tấm tắc, đảng viên trẻ Ngởi (vào Đảng 27/9/2017) xứng đáng là người con ưu tú của bản làng. Ngởi rất tích cực tham gia công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trên địa bàn xã. Chủ động tuyên truyền các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các chỉ thị, nghị quyết của Đoàn các cấp. Ngởi thành lập câu lạc bộ phục dựng văn hóa của dân tộc Pa Kô, Vân Kiều-Pa Kô; mở lớp dạy học nhạc cụ, dân ca dân vũ; sưu tầm, lưu giữ và truyền thông trên các nền tảng mạng xã hội nhằm gìn giữ và bảo tồn văn hóa dân tộc…

Gìn giữ nguồn cội

Cuộc đổ bộ của công nghệ số kéo lớp trẻ dần rời xa văn hóa truyền thống, nhiều nét đẹp mà các thế hệ đi trước cố công xây đắp dần rơi vào quên lãng. Ngởi đau đáu với suy nghĩ đó nên quyết tâm làm cầu nối để níu họ lại với văn hóa cội nguồn. Chủ tịch UBND xã Lìa Hồ Văn Chung kể, năm 2019, với 10 triệu đồng nhận được từ chương trình Điều ước thứ 7, Ngởi đã đầu tư mua sách. Mảnh đất phía trước nhà được xây dựng thành một thư viện nhỏ. Sau giờ tan trường, học trò lại rủ nhau về thư viện của Ngởi đọc sách. Sau khi nghe Ngởi hướng dẫn cách tra cứu danh mục, chọn sách phù hợp lứa tuổi, đám trẻ ngồi yên lặng, chăm chú vào từng trang sách cho đến khi cha mẹ đến gọi về nhà ăn cơm. “Nay thư viện có hơn 1.000 đầu sách. Chỉ có sách mới giúp khơi thông dòng suy nghĩ, nhận thức của các em về tương lai của mình. Ngởi mong, các bạn trẻ sẽ tìm được các lối đi, chân lý của cuộc sống cũng như bồi đắp đủ kiến thức, bản lĩnh để vững vàng xây dựng cho mình một tương lai tốt đẹp”, ông Hồ Văn Nguyên, Trưởng thôn A Môr góp chuyện.

“Mỗi người chỉ sống một cuộc đời, vậy tại sao mình lại sống một cách vô nghĩa. Đó là lẽ sống mà Hồ Văn Ngởi, chàng trai dân tộc Pa Kô nhận ra từ khi theo học ngành Trung cấp sư phạm. Tại đây, mùa hè với các em là những ngày dài đầy sôi động, bởi các em có một sân chơi rất thú vị. Đó chính là khoảng sân trước nhà của chàng trai Ngởi, nơi anh dạy đám trẻ nhảy hiphop, tạo ra thư viện sách cho các em và tự làm phim và chiếu phim hoàn toàn miễn phí cho dân bản”.

Bí thư Tỉnh Đoàn, Chủ tịch Hội LHTN Việt Nam tỉnh Quảng Trị Trần Thị Thu

Năm 2015, Ngởi thành lập nhóm phát triển cộng đồng Akay Vel (Con của bản làng). Gần 20 thanh niên tham gia đầy đủ các hoạt động tuyên truyền, gìn giữ những nét đẹp văn hóa cộng đồng của đồng bào. Đầu năm 2022, Ngởi cùng nhóm Akay Vel cho ra mắt video về cuộc chiến chống COVID-19 với thông điệp kêu gọi cộng đồng chung tay phòng, chống dịch bệnh. Hồ Văn Xươn-thành viên của Akay Vel, đồng thời là nhân vật chính trong video, chia sẻ: “Tôi thấy việc làm của Ngởi giúp ích rất nhiều cho bà con nên đã tình nguyện tham gia. Tôi tin, mỗi người trẻ yêu cộng đồng và tự hào về truyền thống của mình sẽ góp sức cùng xây dựng bản làng giàu đẹp”.

Hồ Tu Pông Ngởi tặng quà học sinh nghèo vùng Lìa

Sinh ra và lớn lên ở đại ngàn miền Tây Quảng Trị, Ngởi rất trăn trở lúc thấy người dân trên địa bàn, đặc biệt là xã Lìa quê Ngởi, bà con thiếu thốn những thứ rất thiết yếu, như nước sạch để dùng hằng ngày hay đơn giản là đôi dép cho trẻ. Khó khăn là thế nên ít ai dám mơ tới chuyện được đọc sách, học nhảy. Hằng ngày, bà con phải dùng nước ở khe suối, không đảm bảo vệ sinh nên nguy cơ bệnh tật khá cao. Câu chuyện ấy đã được Ngởi chuyển tải một phần trong bộ phim “Người khuyết tật với nước sạch” do bản thân tự quay và dựng. Một ước mơ khác là thư viện nhỏ ở nhà Ngởi còn ít đầu sách, chưa thể đáp ứng hết nhu cầu của các em học sinh. Điều khiến Ngởi vui nhất là hai ước mơ ấy vừa trở thành hiện thực nhờ chương trình “Điều ước thứ 7” của Đài Truyền hình Việt Nam.

Ngởi kể, đến giờ, mỗi lần nhắc lại kỷ niệm này, mình vẫn còn lâng lâng hạnh phúc. Từ Hà Nội, ekip của chương trình “Điều ước thứ 7” đã lặn lội vào Quảng Trị để giúp mình thực hiện hai ước mơ ấp ủ từ lâu. Sau khi xem những thước phim và nghe câu chuyện mình chia sẻ về cuộc sống khó khăn của người dân lúc thiếu nước sạch, ekip của chương trình “Điều ước thứ 7” đã vận động Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh Đại Việt khu vực Bình-Trị -Thiên lắp đặt máy lọc nước cho bà con trong xã, đặt tại nhà mình và Trường Mầm non xã. Không những thế, các anh chị còn kết nối với Nhà Xuất bản Kim Đồng tặng nhiều đầu sách cho thư viện nhỏ của mình.

Tại Lễ kỷ niệm 75 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948-11/6/2023) và tuyên dương khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu, điển hình trong phong trào thi đua yêu nước, tổ chức sáng 2/6/2023 tại Nhà khách Tỉnh ủy Quảng Trị, Hồ Văn Ngởi được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng tặng Bằng khen “Đã có nhiều thành tích trong phong trào yêu nước giai đoạn 2021-2023”.

Trước đó, Hồ Văn Ngởi giành giải thưởng Gương mặt trẻ tiêu biểu tỉnh Quảng Trị năm 2019. Được tặng bằng khen tập thể nhóm AKAY VEL (Con của bản làng) trong công tác truyền thông phòng, chống dịch bệnh COVID-19 năm 2021 của Bộ Trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. Năm 2021, được Huyện Đoàn Hướng Hóa tuyên dương là đoàn viên thanh niên điển hình tiêu biểu trên các lĩnh vực.

Nguồn: https://tienphong.vn/nguoi-con-uu-tu-ban-lang-post1548960.tpo